İbraname Nedir?

İbraname Nedir? İbraname Nasıl Yazılır?

İbraname ile ilgili düzenleme, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu içerisinde yer alır. Bunun 420. maddesinde konu mevcuttur.

Hizmet sözleşmelerine yalnızca işçi aleyhine konulan ceza koşulları geçersizdir. İşçi ile işveren alacağına dair ibra sözleşmesinin yazılı olması, ibra tarihi itibariyle sözleşmenin sona ermesinden başlayarak, minimum bir aylık sürenin geçmiş olması, ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi gerekir. Ödemenin hak tutarına göre noksansız ve banka vasıtasıyla yapılmalıdır.

Bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri ya da ibraname kesin olarak hükümsüzdür. Hakkın gerçek tutarda ödendiğini bulundurmayan ibra sözleşmeleri ya da ibra beyanını muhtevi diğer ödeme evrakları, içerdiği miktarla limitli olarak makbuz hükmündedir.

Bu halde dahi ödemlerin banka vasıtasıyla yapılmış olması gerekir. İbraname örneği bu bakımdan dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. İkinci ve üçüncü fıkra hükümleri destekten yoksun olanlar ve işçinin diğer yakınlarının isteyebilecekleri dahil, hizmet sözleşmesinden ileri gelen tüm tazminat alacaklarına da uygulanır.

İbraname Geçerlilik Şartları Neler?

İbraname örneği ile alakalı düzenleme, Türk Borçlar Kanunu 420. maddesinin 2. fıkrasında belirtilmektedir. Bu şartları taşımayan bir evrak hüküm doğurmaz ve geçersiz yapıya sahiptir;

1. İbranameler yazılı olmalıdır. Eğer sözlü bir şekilde gerçekleştirilirse ibraname geçersiz bir yapıya sahiptir. İşçinin imzasının da yer alması şarttır.
2. İşçinin imza attığı ibranamenin geçerli olabilmesi için evrak, iş sözleşmesinin bitmesini takiben 1 aylık sürenin sonunda imza atılmasıdır. İşçinin işten ayrılmasından en az 1 ay sonra imzalanabilir ve bu süre bir alt sınırdır.
3. İbraname konusu olan alacak türü ve miktar açık, net bir şekilde yer almalıdır.
4. İbranamede soyut, genel ifadeler yer almamalıdır. Bu tür ifadeler varsa geçersiz olarak kabul edilir.
5. Her hak türü kalem kalem, miktar miktar evraka geçilmelidir.

Bunun yanı sıra ibraname örneği şartları içinde alacağın türü ve miktarı, işçiye banka vasıtasıyla ve eksik meblağ kalmadan ödenmelidir. Ödeme de bizzat işçi adına açılmış olan banka hesabına ödeme gerçekleştirilmelidir.

İbraname Nasıl Yazılır?

İbraname örneği yazma durumu büyük bir öneme sahiptir. Eğer doğru bir şekilde gerçekleştirilmezse, geçersiz sayıldığı haller olabilir. Çalışanlar henüz mevcut olmayan alacak için ibraname imzalamaktadır.

Buna göre çalışma dönemi içerisinde imzalanmayan ibranameler de geçerli olmaz. Borçlar Hukuku uygulamasında, ibra sözleşmesinin uygulama biçimi hakkında bir düzenleme yer almamaktadır. Dolayısıyla nasıl düzenlenmesi gerektiği ve düzenleme şartları, Yargıtay kararlarıyla birlikte limitlenmiştir.

İbraname işçi ile işveren arasına karşılıklı olarak imzalanmakta, bir nüshası da işverende bulunmaktadır. Genel olarak işçiyle işveren arasında imzalanan iş sözleşmesinin sona erme tarihiyle ibranamenin tarihi arasında minimum 1 aylık bir süre yer almalıdır. İbra konusu, bir anlam karışıklığına mahal vermemeli, net ve açık bir şekilde olmamalıdır.

İbraname Hangi Hallerde Geçersiz Olur?

İbraname örneği bazı durumlarda geçerli değildir eğer zorla ve korkutularak imza attırılmışsa geçerliliği bulunmaz. Ayrıca şu gibi konularda da geçerliliği yoktur;

1. Miktar belirlen ibranameler makbuz hükmü taşır. Lakin Yargıtay kararı kapsamında, imzalayan taraf ibranamede doğan ve ileride doğacak dava haklarından feragat ettiğini, kendi iradesi ile vazgeçtiğini yazılı biçimde beyan ederse
2. İş ilişkisi devam ederken ibraname düzenlenmişse
3. İbranamede tarih yer almıyorsa ya da sözleşme feshinden sonra imzalandığı anlaşılmıyorsa
4. İbranamede çelişkiler yer alıyorsa
5. Yasal hakların saklı tutulduğu ibaresi yer alıyorsa
6. İşverenin matbu bir şekilde hazırlattığı, imzalattırılan ve sonradan doldurulan ibranameler

İbraname örneği bu bakımdan doğru bir şekilde hazırlanmalıdır.

İbraname İmzalayan İşçi Hakları

İbraname imzalayan işçinin hakları alanında uzman avukat ile birlikte sağlıklı bir şekilde incelenmelidir. Çünkü tüm somut olaylarda kendine has bazı özellikler yer almaktadır. Hukuki metin, mevzuatın farklı yerlerindeki hükümler kapsamında geçersiz sayılabilir.

Bu tarz bir durumun tespiti için gerekli mevzuatlar göz önünde aşınmalıdır. Burada bilinmesi gereken bir nokta ibraname imzalayan işçi, burada aksini beyan etse bile ihbar ve kıdem tazminatı, fazla mesai ve yıllık izin alacağı gibi konularda hukuki sürece gidebilir. Bunlar için avukatlardan ayrıntılı bilgi alınabilir ve süreç gerektiği gibi başlatılabilir.

İş Hukuku sıkı şartları olan geniş bir konu olduğu ve her vaka farklılaştığı için, kişiler farklı hükümleri kendilerine göre yorumlamamalıdır. Zira bilinmeyen ayrıntılar nedeniyle her dava kendi içerisinde özel bir yapıya sahiptir.

İbraname örneği içine ne yazılırsa yazılsın, gerçekte durum genellikle farklı ispat araçları ile meydana getirilebilir. Bunların yanı sıra bazen işverenler, işçinin ailesine de ibra imzalatmak isteyebilir. Bunun dışında bazen aile de birtakım noktalarda hak sahibi olmak isteyebilir.

İşverenler dava süreci ile uğraşmak istemiyorsa bazen ölen işçinin ailesine bir miktar para önererek onlardan ibranameyi alabilir. Söz konusu metinlerde genellikle maddi ve manevi tüm alacakların tahsil edildiğine ya da bunlardan vazgeçildiğine dair bilgiler vardır. Dava açılmayacağına yönelik taahhüt de yine mevcut olabilir.

Lakin böyle bir ibraname yer alsa dahi, 10 senelik dava zaman aşımı süresini geçmeden dava açmak, asıl alınması gereken alacağı almak mümkündür. Bu konuda alında uzman avukatlar ile çalışmalıdır.

İbraname İmzalamayan Personellerin Durumu Ne?

İbranameler hakkında bilinmesi gereken bir nokta, işçilerin bunu imzalamalarının zorunlu olmadığıdır. Bu noktada fiziki olarak zorlamak, cezai sorumluluklara kadar gidebilir. Dolayısıyla işverenler, ibranameyi imzalamayan işçi için gerçek durumun ispatı için farklı hukuki hazırlıklara yönelmelidir. Hukuka aykırı işlem yapmak, işveren aleyhine sonuç doğurur.

Bu bakımdan ibraname hazırlamak ciddi iştir. Sonuç doğurabilmesi için özenli şekilde hazırlanmalıdır. Bunun yanı sıra tüm mevzuat hukuku hükümleri gözetilmeli, buna göre belge hazırlanmalıdır

1.     İbra Sözleşmesinin Tarafları Nelerdir?

İbraname sözleşmesi işçi ile işveren arasında imzalanmaktadır. Bu bakımdan yapılabilmesi için her ikisinin de haklarını kullanma ehliyeti olmalıdır. Bazı durumlarda kanuni temsilcilerin rızası ile ibra sözleşmesi gerçekleştirilir.

2.     İbraname İmzalamak Zorunlu Mudur?

İşçinin ibraname imzalaması zorunlu değildir. Böyle bir metni imzalamaya zorlamak, işveren için cezai sorumluluğa kadar gidebilir. Ayrıca zorla imzalattırılan bir ibranamenin geçerliliği de yer almamaktadır.

3.     İbraname ile Dava Açma Hakkında Vazgeçilir Mi?

İbraname örneği, dava açma hakkından vazgeçildiğini göstermez. İbranamede şartlar taşınsa bile dava açma hakkından vazgeçildiğine dair yer verilen beyanlar, herhangi bir hüküm doğurmaz. Bu bakımdan dava açma hakkından vazgeçildiğine dair hükümler direkt olarak geçersiz sayılır.

4.     İbraname Hangi Durumlarda Geçersiz Sayılır?

İbraname bazı durumlarda geçersiz sayılabilmektedir. İşçi zorlanmış, tehdit edilmiş, korkutulmuş ya da farkında olmadan imza etmiş olabilir. Bu gibi hallerde taraflardan birinin esaslı hataya düşmesi, diğer tarafın ya da üçüncü şahsın hile veya korkutmayla karşılaşması halinde geçerliliği yoktur.

İşçinin imzaladığı ancak geçerlilik şartlarını taşımayan ibra sözleşmelerinde de işçinin haklarını talep etmesine engel değildir.

5.     İbranamenin Unsurlarını Taşımayan Belge Ne Hükmündedir?

Hakkın geçer tutarda ödendiğini içermeyen ibra sözleşmeleri ya da ibra beyanını belirten diğer ödeme belgeleri, içerdikleri miktarla sınırlı olarak makbuz hükmü taşır. Bu halde dahi ödemelerin banka aracılığıyla zorunludur.