İstinaf Ne Demek?

İstinaf ne demek? Sorusu kapsamında temel olarak ilk derece mahkemeleri tarafından verilmiş olan kararların maddi açıdan ve aynı zamanda hukuki bakımdan Bölge Adliye Mahkemesi aracılığıyla yeniden denetimden geçmesidir.

Yani mahkemelerce verilmiş olan kararın doğru ve uygun verilip verilmediği bu yolla denetlenmekte ve kararın etkilediği kişilerin kararı bozdurma veya değiştirme hakkı ortaya çıkmaktadır. Ancak karara itiraz edilmesi durumundan verilen cezanın daha ağırlaştırılması da mümkündür. Bu nedenle basit anlaşmazlıklar söz konusu olduğunda genellikle istinaf başvurulmak istenen yollar arasında yer almamaktadır.

İstinaf mahkemeleri ceza mahkemelerinin veya hukuk mahkemelerinin vermiş olduğu son kararlara karşı yapılan itirazlar ve istinaf başvurularında bu başvuruları incelemekle görevli olup temelde hukuk ve ceza mahkemelerinin üst derece mahkemesi olarak karşımıza çıkmaktadır.

Karar sonucunda meydana gelen hukuki uyuşmazlık maddi yönden ve kararın hukuka uygunluğu yönünden farklı farklı incelenmekte olup problem görülmesi halinde kararı müdahale edilmektedir. İstinaf mahkemesi görevleri içerisinde özellikle ilk derece hukuk mahkemelerinde verilmiş olan ve kesin olmayan hükümlere ya da kararlara karşı yapılan başvuruları inceleyip bunları karara bağlamak veya yetkili adli yargının ilk derece Hukuk Mahkemesinin davaya bakmasında hukuki veya fiili bir engel söz konusu olması durumunda iki mahkemenin de yargı sınırlarını kapsamaktadır.

Ancak istinaf mahkemelerinin tek görev alanları bunlar değildir. aynı zamanda ceza yargılamalarında bulunan görevleri ise ilk derece ceza mahkemeleri tarafından verilmiş ve aynı zamanda kesin olmayan hüküm ve kararlara karşı yapılmış olan başvurularının incelenip karara bağlanması, ceza mahkemeleri tarafından davanın görülmesine karşı fiili veya hukuki bazı engellerin söz konusu olması durumlarında karar vermesi ve yargı içerisinde yer alan adli yargı ilk derece ceza mahkemeleri arasında meydana gelen yetki ve görev uyuşmazlıkları ile ilgili problemleri çözüme kavuşturmak istinaf mahkemelerinin görevleri arasında yer almaktadır.

İstinaf Amacı

İlk derece mahkemeler davanın asıl görüldüğü mahkemeler olmaktadır. Ancak ilk derece mahkemelerin vermiş olduğu kararları denetlemekle görevli ikinci derece mahkemeler bulunmakta olup bu mahkemeler verilen kararlar üzerinde denetleyici görev yapmaktadırlar.

Bazı durumlarda Yargıtay tarafından ilk derece mahkemelerinin vermiş olduğu kararların hukuka aykırı görülmesi nedeniyle Bölge Adliye mahkemelerine istinaf yargılaması için dava sonuçları gönderilmektedir. 2016 yılına kadar istinaf yargılamaları hukuk içerisinde yer almalı noktaydı. Bu noktada 2016 yılı itibariyle ilk derece yargılamasında dan sonra ikinci derece istinaf yargılaması hukukta yerini almıştır. Bu noktada temyiz mahkemeleri ise üçüncü derece yargılama olarak görev yapmaktadırlar.

Hangi Durumlarda İstinaf Mahkemesine Başvurulabilir?

Özellikle istinaf mahkemesine başvuru yapılmasının birtakım risklerinden yukarıda da bahsetmiş bulunmaktayız. Bu kapsamda özellikle verilen cezaların artırılması da söz konusu olduğundan genellikle basit anlaşmazlıklar durumunda istinaf yollarına başvurulmamaktadır.

Kurallar çerçevesinde ilk derece mahkemeleri tarafından verilmiş olan kararlara itiraz söz konusu olduğunda kişilerin istinaf kanun yoluna başvurmaları mümkündür. Ancak sadece nihai kararlara değil aynı zamanda tedbir ve haciz taleplerinin reddi içinde istinafa başvurulması mümkündür.

Bu kapsamda icra hukuk mahkemelerinde 13.740 Türk lirasını geçen, iş mahkemesinde 5.880 Türk lirasını geçen, Asliye Hukuk, ticaret, aile, kadastro veya sulh hukuk mahkemelerinde 5.888 Türk lirasını geçen kararlarda istinafa başvurmak mümkündür.

Ceza yargılamalarında ise özellikle ilk derece ceza mahkemeleri tarafından verilmiş son kararların 15 yıl ve daha fazla süre ile hapis cezasıyla sonuçlanması durumunda istinaf başvurusu yapılmaktadır.

Kesin Karara Karşı İstinaf

Kesin karara karşı istinaf olağanüstü kanun yolları dışında mümkün olmamaktadır. kesin hükümler herhangi bir itiraz durumunda değiştirilmesi mümkün olmayan hükümler olması nedeniyle istinaf veya temyiz hakları kesin kararlara karşı kullanılamamaktadır. Değiştirilebilir ve kesin karara bağlanmamış ve istinaf şartlarını sağlamış olan tüm kararlara itiraz etme hakkı bulunmaktadır.

Bazen tarafların kesin mahkeme kararlarına karşı istinaf yollarına başvurduğu durumlar söz konusu olsa da istinaf dilekçeleri bu durumlarda reddedilmekte olup kararın kesin olması nedeniyle başvurunun mahkemece reddi gündeme gelmektedir

Temyiz ve İstinaf Arasındaki Fark

Temyiz ve istinaf arasındaki fark temelde kişilerin görev ve yetkileri kapsamında olmaktadır. istinaf yolu istinaf mahkemeleri yani Bölge Adliye mahkemeleri tarafından davanın içeriğine hukuki denetim yapılması anlamına gelmektedir. İstinaf mahkemeleri birinci derece mahkemeler tarafından verilmiş kesin olmayan kararlarda inceleme yapmaktadır. İstinaf mahkemeleri yerel mahkeme tarafından toplanmamış olan delilleri toplama, yeniden tanık dinleme ya da keşif yapma hakkına sahiptir.

Böylece davanın yeniden ele alınması halinde yerel mahkemelerce verilmiş olan kararlarda kanunlara aykırılık söz konusu olduğunda sonuç değişmektedir.

Temyiz incelemesi ise Yargıtay tarafından istinaf mahkemesi ile verilmiş olan kararı sadece hukuki yönden denetleme anlamına gelmektedir. Yargıtay tarafından temyiz incelemesine gönderilen kararların temelinde kanunun olaya doğru uygulanıp uygulanmadığı yönündeki denetimi içermektedir. Bu kapsamda temyiz mahkemelerinin yeniden delil toplaması veya tanık dinlemesi mümkün olmayıp toplanan delillerin ve dinlenen tanıkların doğru şekilde yapılıp yapılmadığını hukuki yönden denetlemektedir.

Bu noktada istinaf mahkemeleri yeniden karar verebilirken yerel mahkemeler tarafından verilmiş olan kararların bozulması veya onanması mümkün olmamaktadır. Ancak temyiz incelemesi sonrası hukuki yönden değerlendirilen kararların bozulması veya onanması mümkündür.

İstinaf Süresi

İstinaf mahkemesi ne kadar sürer 2022 yılı itibariyle birçok kişi tarafından merak edilmektedir. Davaların önemli birçoğu istinaf edilmekte olup Bölge Adliye mahkemelerine taşınmaktadır. Bu kapsamda istinaf mahkemelerinin süresi ortalama olarak 3 yıl sürebilir. ancak bu süreden daha kısa veya daha uzun sürmesi de mümkündür.

İstinaf mahkemesine başvuru süresi karardan sonraki 2 hafta içerisini kapsamaktadır. Bu süreç içerisinde kişiler ilk derece mahkemeler tarafından verilmiş olan kararlara yazılı olarak istinaf dilekçesi verilebilmektedir.

İstinaf süresi istinaf mahkemeleri tarafından yürütülen davalar kapsamında değişiklik göstermektedir. Özellikle bu süreçte istinaf mahkemelerinin yeniden delil toplaması, yeni tanıkları dinlemesi veya saha incelemesi yapması gibi durumlar söz konusu olduğundan yeniden bir mahkeme süreci ve dava süreci ortaya çıkmaktadır.

Bu nedenle istinaf mahkemeleri tarafından yürütülen soruşturmalarda sonuç 1 yıl ila 3 yıl arasında verilebilmektedir. Ancak yeni bulunan delillerin daha detaylı incelenmesi gerektiği durumlarda karar süresi de uzayabilmektedir. Bu nedenle genellikle basit anlaşmazlıklar söz konusu olduğunda sürecin uzun olması nedeniyle birçok karar istinafa gitmeden onaylanmaktadır.

Aile Mahkemesi İstinaf Ne Kadar Sürer?

Aile mahkemeleri içerisinde yürütülen davalar genellikle aile hukuku kapsamında açılmış olan davaları kapsamaktadır. Özellikle boşanma davalarında sıkça başvurulan aile mahkemeleri sonucunda ödenecek olan nafaka veya boşanma kararı taraflarda anlaşmazlığa neden olabilmektedir.

Aile Mahkemesi istinaf ne kadar sürer? Sorusu da bu kapsamda yaşanan anlaşmazlıklar ve karara varılamaması durumlarında merak edilmektedir. Boşanma istinaf süresi mahkeme kararı kesinleşmediği durumlarda istinaf süreci başlamakta olup ortalama olarak 6 ay ile 1 yıl arasında değişiklik göstermektedir.

İş Mahkemesi İstinaf Ne Kadar Sürer?

İşçi ile işveren arasında yaşanan problemler doğrultusunda iki tarafın davalık olması ile bu davalar iş mahkemesi tarafından yürütülmektedir. İş mahkemesi tarafından yürütülen davaların sonuçlanması sonrası verilen karardan memnun olmayan taraf istinaf başvurusunda bulunmaktadır.

Bu noktada iş mahkemesi istinaf ne kadar sürer sorusu ise başvuruda bulunan kişi tarafından merak edilmekte olup araştırılan konular içerisinde yer almaktadır. İş mahkemeleri tarafından verilen kararlara karşı yapılan istinaf başvuruları ortalama olarak 2 yıl içerisinde sonuçlanmaktadır.

Ağır Ceza İstinaf Süresi

Ağır ceza mahkemelerinde yürütülen davalar ise özellikle hapis cezası ile sonuçlanabildiğinden hapis cezası alan kişiler karara istinafta bulunabilmektedir. Çoğunlukla istinaf mahkemelerine giden davalar ağır ceza mahkemeleri tarafından yürütülen davalar olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu kapsamda ağır ceza mahkemeleri tarafından yapılan yargılamalar sonucunda ortaya çıkan kararların istinaf mahkemelerine gönderilmesiyle ortalama olarak 1 yıl içerisinde sonuçlanma söz konusu olmaktadır.

İstinaf Başvuru Dilekçesi

İstinaf başvuru dilekçesi ilk derece mahkemeler tarafından verilmiş olan kesin olmayan kararların itirazı için kişilere kanuni hak olarak tanınan Bölge Adliye mahkemelerine başvuru için gereklidir. Hukuk davası kararına karşı olarak istinaf başvurusu yapılırken istinaf başvuru dilekçesi yazılmakta ve daha sonra bu dilekçeler Bölge Adliye mahkemelerine gönderilmektedir.

Dilekçe yazımı sırasında dilekçenin yerel mahkemeye hitaben yazılması ve içerisinde yerel mahkemenin karar tarihi, esas no ile dosya no ile birlikte istinaf başvurusunda bulunan taraf, talep ve işlem bilgisi, dava talebi konusu, davacı ile davacı bilgileri var ise avukata ait bilgiler, karara karşı verilen hukuki dayanak ile cevaplar ve kararın özeti mutlaka yer almalıdır.