Sınai Mülkiyet Kanunu

Sınai Mülkiyet Kanunu yönetmeliği 22.12.2016 tarihinde kabul olunmuş, 10.01.2017 tarihli resmi gazetede yayınlanmıştır. Bu kanunun amacı,

1. Marka,
2. Coğrafi işaret,
3. Tasarım,
4. Patent,
5. Faydalı model,
6. Geleneksel ürün,

Adlarına dair hakların muhafaza edilmesi, bu suretle teknolojik, ekonomik ve sosyal ilerlemenin gerçekleştirilmesine katkı sağlamaktır.

Kanun yukarıda bahsettiğimiz durumlara dair başvuruları, tescil ve tescil sonrası işlemleri ve bunların ihlaline dair hukuki ve cezai yaptırımları içine almaktadır. Sınai Mülkiyet Kanunu yönetmeliği kapsamında, korumadan yararlanacak kişiler,

1. Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları,
2. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içine yerleşim yeri olan ya da sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişiler,
3. Paris Sözleşmesi ya da 15.04.1994 tarihli Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması hükümleri kapsamında başvuru hakkında sahip olan kişiler,
4. Karşılıklılık ilkesi kapsamında, Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda olan kişilere Sınai Mülkiyet Hakkı Koruması sağlayan devletlerin uyruğundaki kişiler,

Marka Olabilecek İşaretler Nelerdir?

Sınai Mülkiyet Kanunu yönetmeliği kapsamında birinci kısım madde 4 marka olabilecek işaretleri ele almaktadır.

Bu bakımdan markanın teşebbüsün mallarının ya da hizmetinin diğer teşebbüslerinin mallarından, hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın açık konusunun, açık ve net şekilde anlaşılmasını sağlayacak şekilde sicil gösterilebilir olması aranır.

Bu şartla kişi adları da dahil sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, sesler, malların ya da ambalajların biçimi dahil her türlü işaretten meydana gelebilir. Bu bakımdan bazı ret nedenleri de vardır.

Sınai Mülkiyet Kanunu mevzuat, bunu takip eden 5. maddede mutlak nedenlere yer vermektedir;

1. Dördüncü madde kapsamında marka olamayacak işaretler
2. Herhangi bir ayırt edici niteliği olmayan işaretler
3. Ticaret alanında cins, çeşit, kalite, vasıf, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten ya da malların üretildiği, hizmetlerin sunulduğunu belirten zaman ya da malların veya hizmetlerin diğer niteliklerini gösteren işaret ya da adlandırmaları münhasıran ya da esas unsur olarak kapsayan işaretler
4. Aynı ya da aynı türde olan mal-hizmetlerle alakalı olarak tescil edilen veya önceki tarihlerde tescil başvurusu olmuş marka ile aynı/ayırt edilemeyecek ölçüde benzer işaretler
5. Ticaret alanında herkesin kullandığı ya da belirli meslek, sanat ya da ticaret grubuna ait olanları ayırt etmeye yarayan işaretlendirme-adlandırmaları münhasıran veya esas unsur olarak kapsayan işaretler
6. Paris Sözleşmesi’nin İkinci Mükerrer 6. Maddesine göre reddedilecek işaretler
7. Dini değerleri ya da sembolleri içeren işaretler
8. Kamu düzenine ya da genel ahlaka aykırı işaretler

Sınai Mülkiyet Kanunu mevzuat içerisinde bunların dışında da bazı durumlar sayılmaktadır. Madde 6 kapsamında da nispi ret nedenleri sayılmaktadır. Bunlar da Sınai Mülkiyet kapsamında önemlidir.

Marka Tescilinden Doğan Hakların Kapsamları

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu, 7. madde kapsamında doğan hakların kapsamaları ve istisnaları ele almaktadır. Kanunla sağlanan marka koruması, tescil yoluyla alınmaktadır. Marka tescili ile doğan haklar, marka sahibine münhasıran aittir. Eğer izinsiz olarak yapılması durumunda, şu gibi fiillerin önlenmesini talep hakları yer alır;

1. Tescil edilen markayla aynı olan bir işaretin, tescil kapsamında olan mal ya da hizmetlerde kullanılması
2. Tescil marka ile aynı ya da benzer olan, tescilli markanın kapsadığı mal/hizmetlerle aynı/benzer mal veya hizmetleri kapsayan, bu sebeple halkın tescilli markayla ilişkilendirme ihtimali dahil karıştırılma olasılığı olan işaretler
3. Aynı, benzer ya da farklı mal/hizmetlerde olmasına bakılmadan, tescilli markayla aynı ya da benzer olan, Türkiye’de ulaştığı tanınmışlık seviyesi sebebiyle markanın itibarından haksız yarar elde edecek ya da itibarına zarar verecek/ayırt edici karakterini zedeleyecek nitelikteki işaretin haklı sebep olmadan kullanılması

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında, bazı durumlar halinde işaretin ticaret alanında kullanılması halinde ikinci fıkra hükmünce yasaklanabilir. Bunlardan bazıları ana hatları ile aşağıda yer almakta olup incelenebilir;

1. İşareti taşıyan malın ihraç ya da ithal edilmesi
2. İşaretin mal ya da ambalaj üzerine konması
3. İşaret taşıyan malların piyasaya sürülmesi, teklif edilebileceğinin teklif edilmesi, bu nedenle stoklanması ya da işaret altında hizmetlerin sunulması veya sunulabileceğinin teklif edilmesi
4. İşaretin, teşebbüsün iş evrakı ve reklamlarında olması
5. İşaretin işletme adı ya veya ticaret unvanı olarak kullanılması
6. İşaretin hukuka uygun olmayan biçimde karşılaştırılması reklamlarda kullanılması

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamı bu bakımdan oldukça geniştir. Bunların dışında farklı durumları da ele almaktadır.

Marka Başvurusu Nasıl Yapılır?

Sınai Mülkiyet Kanunu mevzuat, marka başvurusunu da ele almaktadır. Bu açıdan şu gibi maddeleri kapsamaktadır;

1. Marka örneği
2. Başvuru sahibinin kimliğine dair bilgileri içeren başvuru formu
3. Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir bilgi
4. Başvuru ortak marka ya da garanti markası için yapılmışsa 32. Madde kapsamında düzenlenmiş teknik şartname
5. Rüçhan hakkı talebi bulunuyorsa, rüçhan hakkı talep ücretinin ödendiğini gösteren bilgi
6. Marka örneğinde Latin alfabesi haricinde harf ya da harfler kullanılmışsa, bunların Latin alfabesinde karşılığı

Her başvuruyla yalnızca bir marka tescili talep edilebilmektedir. Dolayısıyla Sınai Mülkiyet Kanunu mevzuat içinde buna da dikkat edilmesi gerekir.

Tescil ve Koruma Süresi

Sınai Mülkiyet Kanunu mevzuat tescil ve koruma süresini de ele almaktadır. Tescilli markanın koruma süresi, müracaat tarihi ile 10 senedir. Ancak 10’ar senelik dönemler halinde yenilenmesi de mümkündür.

Yenileme talebi, marka sahibi tarafından yapılmakta olup, sona erdiği tarihten önceki 6 ay içinde yapılmalı; aynı süre içinde yenileme ücreti ödendiğine dair bilginin kuruma sunulması gerekir.

Bu süre içinde talep yapılmazsa, yenileme ücreti yatırıldığına dair bilgi kuruma sunulmazsa koruma süresinin sona erdiği tarihten itibaren, 6 aylık sürede ek ücret ödenmesi halinde de geçerlidir.

1.     Marka Hakkında Tecavüz Durumunda Hangi Davalar Açılabilir?

Marka hakkında tecavüzü durumunda farklı davalar açılabilmektedir. Delillerin tespiti, markaya tecavüz nedeniyle tazminat, tecavüz fiillerinin durdurulması, üretilmesi ve kullanılması cezayı gerektiren eşyayla bu eşyayı üretmeye yarayan araçlara el konulmasına ilişkin dava bunlardan bazılarıdır.

2.     Markaya Tecavüz Halinde Hangi Talepler Yapılabilir?

Markaya tecavüz durumunda, marka sahibi uğradığı zararın tamamını talep edebilir. Zarar miktarı tespit edilirken marka sahibinin yoksun kaldığı kazanç miktarı, mağdurun kendi markasını kullanma yoluyla elde edebileceği muhtemel kazanç veya markanın lisans sözleşmesi kapsamında kullanılması söz konusu olsaydı, ödenmesi gereken lisans bedeli temel alınır.

3.     Markaya Tecavüz Halleri Nelerdir?

Markaya tecavüz hali oldukça geniştir. İşareti taşıyan malın ithali ve ihracı, iltibas yaratmak, hak sahiplerinden başka kişiler tarafından marka ve benzerlerinin kullanılması, işaretin iş evrakı ve reklamlarda kullanılması bunlardan bazılarıdır.

4.     Sınai Mülkiyet Kanunu Kapsamında Hangi Haklar Var?

Sınai Mülkiyet Kanunu mevzuat kapsamında haklar oldukça geniştir. Markanın Korunması, Coğrafi İşaretin Korunması, Endüstriyel Tasarım, Faydalı Model ve patent bu kapsama girmektedir. 

Sınai Mülkiyet Kanunu yönetmeliği ilk kullanıcıları-bulan kişilerin adına ticaret alanında imal edilen ve satılan malların üzerinde, üreticisinin ya da satıcısının ayırt etmesini sağlayacak işaretlerin sahipleri adına kaydedilmesini, bu sayede onların ürünü üretme-satma hakkına belirli süre sahip olmalarını sağlar.