Son günlerde gündemi en çok meşgul eden konulardan biri kara para aklanması ile elde edilen gelirlerdir. Yasal olmayan yolların kullanıldığı bu sistemde kişilerin normalden daha hızlı zengin olduğu ve bir çok mal varlığına sahip olduğu görülmektedir. İnternetin ve dijital ortamın yaygınlaşması ise suç oranlarının her geçen gün artmasında en büyük etkenlerden biridir. Peki Kara Para Nedir ?
İçindekiler
Kara Para Aklama Hangi yöntemlerle yapılır?
Öncelikle Kara para en basit anlamıyla yasa dışı yollardan yapılan kaçakçılık ve silah transferleri, kadın ticareti(fuhuş), devletten vergi kaçırmak suretiyle kişinin elde ettiği malların toplamıdır.
Kara Para Aklama ise yasal olmayan yollarla elde edilmiş bu gelirin yasalara uygun bir biçimde elde edilmiş gibi gösterilmesidir. Yani bir nevi haksız elde edilen maddi gelirin sanki kişinin hakkıymış gibi temize çekilmesidir. Burada şu var ki bir devlet memurunun aldığı rüşvette kara paradır. Ancak bu tür bir para kişinin gelirini artırır. Paranın aklanmasında ki genel amaç ise maddi gelirin çoğaltılması değil azaltılmasıdır.
Günümüzde bilinen Kara para aklama ise 3 aşama kullanılarak tamamlanır. Bunun için öncelikle kişinin elde ettiği tüm geliri yasal yollardan elde ediyormuş gibi göstermesi gerekir. Bunun için de kendi üzerine kayıtlı olarak otel ve restoran gibi bir işletme açarak para akışının yerleştirileceği bir sistem oluşturulur. İkinci aşamada sisteme sokulan para gizlenerek temizlenir ve para akışının olduğu kaynağa ulaşılamaz. Bunun için de fazladan fatura kesilmesi en yaygın yöntemdir. Son olarak ise yasa dışı elde edilen bu gelir ekonomiye kazandırılarak bütünlük sağlanır ve para aklanmış olur.
Aşamalar dışında kullanılan yöntemler bazında değerlendirildiğinde ise Kara Para Aklama için kullanılan en yaygın yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz;
Faturada Sahtecilik
Gerçekte var olmayan bir malın ihracı ya da bu malın çok cüzi rakamlarla yurt dışına gönderilmiş gibi gösterilmesi ve bu yolla sahte bir fatura kesilmesiyle elde edilen para aklama yöntemidir. İkinci olarak hayali ihracat olan bu mal şirketin kendi gelirine eklenerek tekrardan ülkeye sokulur.
Döviz Bürosu
Döviz bürolarının uluslarası sistemde kara paranın rahat şekilde aklanabildiği bir takım sistemsel zaafları bulunur. Bu zaafları bilen kişiler ise haksız yolla elde ettikleri tüm paraları bu bürolarda çeşitli para birimlerine çevirir. Böylelikle para hangi ülkenin sistemine dahil edilecekse para kaynağının geldiği asıl noktadan uzaklaştırılması sağlanır.
Fonlama
Fonlama yönteminde kişinin elde ettiği para kendi ülkesi dışında gevşek kanunların olduğu, denetimsel olarak zayıf ve fonlamaya müsait işletmelerin olduğu ülkelere taşınır. Bu şekilde de ülke dışına çıkan para asıl kaynağından uzaklaştığı için tespiti de zorlaşacaktır. Ardından yine denetim zayıflığı bulunan ülkeler içinde dolaşan para kendi bulunduğu ülkeye gelerek finansal sistemde yerini almış olur.
Mevduatı Yapılandırma
Kara para aklarken sık başvurulan bu yöntemde yüksek kaynaklı fonlar yasa dışı olarak dikkatleri üzerinde toplamamak için farklı isimli çok sayıda kişi adına bölünerek o hesaplarda tutulur. Bu şekilde olmasındaki neden bazı ülkelerde belirli miktarı geçen paraların bildirilme zorunluluğudur. Sonuç olarak bölünen paranın hangi ülkede ise o miktarın altında tutulmasıyla bildirim zorunluluğu da ortadan kalkacaktır.
Göstermelik Şirket
Kara paranın temize çekilmesinde daha çok yoğun iş ağına sahip yemek işletmeleri, oteller üzerinden açılan şirketlerde kullanılır. Para giriş çıkış denetiminin çok zor olduğu bu tür şirketlerin seçilmesindeki temel amaçta budur. Sonuç olarak denetimi mümkün olmayan gelirler üzerinden elde edilen gelirler bu yöntemle temize çekilir.
Yine buna benzer şekilde paravan şirketler yani hiç bir ticari faaliyeti olmayan şirketlerle de aklama işlemi yapılabilmektedir. Göstermelik şirketlere göre farkı ise şirketin sadece kağıt üstündeki varlığıdır. Yani ortada gerçekte bir şirket yoktur. Bu tür şirketlerin fon transferlerinde kullanılması ve genellikle birden fazla olması para akışının kontrolünün yapılmasını da zorlaştırarak para aklamanın önünü de açar.
Kıyı Bankacılığı
Kıyı bankaları kişisel müşteri bilgilerinin saklandığı bankalardır. Bu ise özellikle Kara Para Aklama açısından bu işi yapmak isteyenlerin ekmeğine yağ sürer. Bu bankaları bu doğrultuda kullanan kişiler ülkeler bazında hangi banka buna müsaitse o bankalar aracılığıyla paralarını transfer ederek yasal yollardan elde etmediği geliri kendi ülkesine taşır.
Parayı Bölme
Kişinin sahip olduğu tüm fonları fark edilemeyecek şekilde daha küçük miktarlara bölerek farklı insanlar üzerinden bankaya yatırmasıyla elde edilir. Ancak para miktarı büyüdükçe bulunması gereken kişi sayısının da çok artacak olması nedeniyle daha az tercih edilen bir yöntemdir. Bu yöntem daha çok organize suç örgütü şeklinde bu işi yapanların tercih ettiği yöntemler arasındadır.
Borçlanma Yöntemi
Aklanan paradan elde edilen gelirlerin başka ülkelere bir krediymiş gibi gösterilip akabinde güvence olarak sunmasıyla elde edilen paradır. Bu da aynı paranın ilk geldiği ülkeye dönmesini sağlar. Böylelikle kara para sadece bir kredi olarak görünmez aynı zamanda kişinin sahip olduğu mal varlıklarına da dikkat çekerek bu paranın tespit edilmesini zorlaştırır.
Kara Para Aklamanın Cezası
Kara Para Aklama Suçu Türk Ceza kanunu esas alınarak düzenlenmiştir. Kişinin sahip olduğu mal değerinin yasa dışı bir takım yöntemlerle temize çekilmesiyle elde edilen mal varlığının arttırılması da yasalara aykırı olduğu için doğal olarak işlenen suç oranında çeşitli derecelerde hapis cezalarına ve adli para cezalarına kadar gidebilecek cezalarla sonuçlanır. Peki Kara Para Anlamanın Cezası Nedir?
Bu kapsamda bir kişinin Kara Para Aklama Cezası için esas alınan kanun TCK 282/4 maddede yazılmıştır. Buna göre suçun tespiti ve bu işi yapan kişinin ceza alabilmesi için suç kaynaklı mal varlığı değerlerinin bu suça bağlı hareketlere de başlamış olması gereklidir. Şayet sanık bu işi kendi başına yapıyor ise 2 ile 5 yıl arasında hapis cezası ya da suça tekabül eden miktara karşılık gelen adlî para cezasıyla cezalandırılır. Ancak suç kapsamında örgütlü bir para aklama olayı söz konusuysa sanıkların 6 ile 14 yıl arasında değişen oranlarda hapis cezası ile 40 bin güne tekabül eden miktarlarda adlî para cezası mümkündür.
Kara para aklama olayı nasıl olur?
Bir kişinin kanunda yer almayan yollar üzerinden gerçekleştirmiş olduğu parasal faaliyetlerin bu işle ilgilenen denetim kurumunun bu durumu tespit edemeyecek şekilde çeşitli yöntemler kullanılarak gizleme yöntemidir.
Kara para aklama cezası paraya çevrilebilir mi?
Şayet kara para aklamadan hüküm giymiş bir mahkum için verilen hapis cezası kısa süreli ve adli para cezasına çevrilebilecek bir düzeyde ise sanığın cezası para cezasına döndürülebilir.
Kara para aklama hangi suça girer?
Bu suç TCK’da 282.madde esas alınarak düzenlenmiştir. Buna göre bu suç yazılı madde gereğince mal varlığını değer olarak aklama suçu olarak hukuki statü kazandırılmıştır.
Kara Para Aklamada Soruşturma Ne Zaman Açılır?
Bu tür bir suçun soruşturmaya tabi olması için Türk Ceza Kanununun İlgili maddeleri esas alınarak kişinin bu cezaya konu olan filleri işlemiş olduğunun tespitinin yapılması gerekir.